12:03
29 marzec 2024
piątek

Północna.tv

Ty też masz swój głos!

Jak mógł wyglądać hełm Bazyliki Mariackiej?

Zamieszczono dnia śr., 2017-03-08 12:44

Bazylikę NMP w Gdańsku, zwanej potocznie Bazyliką Mariacką zna każdy Gdańszczanin. Jej charakterystyczna sylwetka z potężną wieżą dominuje niezmiennie w krajobrazie miasta od setek lat. Jednak można było by się zastanawiać, czy zostala ona ukończona zgodnie z pierwotnym zamysłem jej architektów.

Płaskie zwieńczenie wieży zdaje się niezbyt dobrze korespondować ze szpiczasymi iglicami narożnych wieżyczek i sygnaturek. Również same założenia gotyku, jako stylu architektonicznego mówiły o wznoszeniu się ku niebu, "bliżej Boga", co manifestowało się w spiczastych hełmach, ostrych iglicach i ogólnie w wertykalnym akcentowaniu formy budowli.

Istnieje legenda o Stolemie, która tłumaczy płaskie zwieńczenie wieży jako pamiątkę wizyty Olbrzyma w naszym mieście. Ten mityczny Olbrzym upodobał sobie naszą wieżę jako wygodny stołek i po jego wizycie postanowiono wieżę płaską zostawić na pamiątke tych odwiedzin. Obok tej mitycznej opowieści funkcjonuje juz znacznie bliższa prawdy hipoteza o rzekomym zwieńczeniu wieży w formie spiczastego hełmu, którego model to tabernakulum znajdujące się we wnętrzu kościoła. Wykonane w 1482 roku ma 8,3 metra wysokości i jest w formie późnogotyckiej wieżyczki z pinaklami, maswerkami, czołgankami i innymi elementami charakterytycznymi dla tamtego okresu.

Próbę rekonstrukcji wieży z owym hełmem podjęli się członkowie Akademii Rzygaczy: internetowej społeczności mającą swoją stronę, a zrzeszajacej miłosników historii miasta. Jednak i również ta wersja wydaje się daleka od prawdy. Późnogotyckie tabernakulum zupełnie nie pasuje do surowej bryły wieży. Również próżno szukać podobnych rozwiązań architektonicznych w innych częściach Europy. Autor tego felietonu ma swoja własną interpretację pierwotnego zwieńczenia wieży, które być może było w pierwotnym zamyśle architektów, czego rekonstrukcję zamieszcza poniżej. Jest to prosty, spiczasty, osmiokątny hełm zaakcentowany czterema narożnymi wieżyczkami, dokładnie takimi jak w narożach Bazyliki. 

Owa forma jest najbardziej prawdopobna: jej styl jest typowy dla połnocnoeuropejskiego gotyku. Podobne rozwiazania zresztą widać w wielu miastach Pomorza, Północnych Niemiec, Niederlandów, skąd Gdańsk czerpał niewątpliwie inspiracje. Czemu tego niezrealizowano? Być może ogromny drewniany hełm ważący setki, lub nawet tysiące ton był zbyt cięzki, bo mógł go utrzymać ceglany trzon wieży, który ma nawet pęknięcie na północnej ścianie. Czy był to błąd konstrukcyjny? Mozliwe. Fakt jest taki, że wieża od zakończenia jej budowy w 1466 roku ma ciągle płaski dach siodłowy, na którym znajduje sie platforma widokowa. Prawdopodobne jest, że wzgledy praktyczne, jako punktu obserwacyjnego okazały się ważniejsze, niż ryzykowne zwieńczanie wieży bardzo wysokim, stromym hełmem.

Mariusz Tisler

Więcej artykułów historycznych na naszym portalu poświęconym historii -  http://strefahistorii.pl/

 

 

Artykuł na Strefie Historii: 
http://strefahistorii.pl/article/4681-jak-mogl-wygladac-helm-bazyliki-mariackiej