21 marca 2020 roku dowiemy się, kto otrzyma Nagrodę Literacką Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności. Tym samym, po 10 latach, zamyka się cykl wydawniczy, w którym Instytut Kultury Miejskiej wprowadzał do polskiego obiegu literackiego najnowszą europejską poezję. Na rynku dostępnych jest obecnie 46 tomów poetyckich z krajów Europy. Najnowsze wydawnictwa poezji z Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Gruzji, Irlandii, Luksemburga, Litwy, Łotwy i Malty są już dostępne w sprzedaży.
- Nagroda Literacka Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności to wyróżnienie szczególne – ma ona za zadanie wspierać europejską poezję, to ważne, choć często pomijane, medium – opisuje Tadeusz Dąbrowski z Rady Programowej Festiwalu EPW 2020.
Tomy nominowanych poetów zgłaszane są przez wybitnych tłumaczy literatury, dzięki którym poznajemy znakomitych twórców i ich państwa, a przede wszystkim nowe konteksty kulturowe europejskiej wspólnoty. Festiwal Europejski Poeta Wolności, podczas którego poeci i ich tłumacze zaprezentują nominowane tomy, odbędzie się w dniach 19-22 marca 2020 roku w Gdańsku.
Najnowsze wydawnictwa z serii Europejski Poeta Wolności: „Gęsia skóra”, Dako Cvijetić (Bośnia i Hercegowina), przekład: Miłosz Waligórski; „Czarne boisko”, Balša Brković (Czarnogóra), przekład: Agnieszka Schreier; „Tobie wolno”, Zwiad Ratiani (Gruzja), przekład: Magda Nowakowska; Sinéad Morrissey (Irlandia), przekład: Magda Heydel; „Po trzęsieniu” Jean Portante (Luksemburg), przekład: Wawrzyniec Brzozowski; „Właśnie” Agnė Žagrakalytė (Litwa), przekład: Agnieszka Rebiałkowska; „Wielkanoc”, Inga Gaile (Łotwa), przekład: Agnieszka Smarzewska; „Czterdzieści dni”, Antoine Cassar (Malta), przekład: Zuzanna Gawron.
Nagroda Literacka Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności ma za zadanie wspierać i promować europejską poezję. W każdej edycji konkursu nominowani są poeci i autorzy z ośmiu europejskich państw. Nominowane tomy wybierają członkowie Kapituły Nagrody spośród propozycji zgłoszonych przez tłumaczy, następnie każdy z tomów zostaje starannie przetłumaczony i opublikowany. Podczas Festiwalu towarzyszącemu ogłoszeniu Nagrody publiczność ma szansę poznać osobiście nominowanych twórców i spotkać autorów przekładów. Nagroda w wysokości 100 000 zł wręczana jest wyróżnionemu przez Kapitułę poecie oraz jego tłumaczowi, który otrzymuje 20 000 zł.
O nową, odświeżoną formułę programową Festiwalu Europejski Poeta Wolności zadba Rada Programowa w składzie: Weronika Janeczko, Barbara Klicka i Tadeusz Dąbrowski. Na uczestników i uczestniczki wydarzenia czekają, niezmiennie, pasjonujące debaty, spotkania autorskie i wieczory czytania poezji w językach oryginału.
Jury Nagrody: Krzysztof Czyżewski – przewodniczący, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska, Olga Tokarczuk oraz niegłosujący sekretarz jury Andrzej Jagodziński.
Tomy EPW 2020 można nabyć w siedzibie IKM przy Długim Targu 39/40 oraz online, kontaktując się mailowo: Piotr.mielcarek@ikm.gda.pl. Dostępne są także u dystrybutorów w księgarniach internetowych. Autorem projektów okładek serii EPW 2020 jest Wojciech Kwiecień-Janikowski.
---
Międzynarodowy Festiwal Literatury Europejski Poeta Wolności 2020
Organizator: Instytut Kultury Miejskiej, Miasto Gdańsk
www.europejskipoetawolnosci.pl
www.facebook.com/
Dotychczasowi laureaci i laureatki: 2010 – Uładzimir Arłow (Białoruś), 2012 – Durs Grünbein (Niemcy), 2014 – Dorta Jagić (Chorwacja), 2016 – Ana Blandiana (Rumunia), 2018 – Linda Vilhjálmsdóttir (Islandia).
Więcej o Nagrodzie: www.europejskipoetawolnosci.
-----
Opisy tomów nominowanych do Nagrody Europejski Poeta Wolności 2020
„Gęsia skóra”, Darko Cvijetić (Bośnia i Hercegowina), przekład: Miłosz Waligórski
Cvijetić pisze o wojnie w byłej Jugosławii i towarzyszących jej bestialskich zbrodniach sucho, rzeczowo, bez emocji. Przypomina reportera wojennego, który w poetyckich kadrach utrwala dramaty konkretnych osób. To nie jest opowieść o zwaśnionych narodach, zagładzie wiosek, okupacji miast. To są ujęcia konkretnych twarzy, pojedynczych śmierci, za którymi nie stoi ideologia, lecz czysta chęć zabijania z całą jej demoniczną banalnością. Darko Cvijetić (ur. 1968) – bośniacko‑hercegowiński poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej.
„Czarne boisko”, Balša Brković (Czarnogóra), przekład Agnieszka Schreier
Na czarnym boisku XX wieku grają ze sobą poeta i piłkarz, bo jeszcze tylko poezja i futbol – jak twierdzi Brković – nadają życiu sens. Obaj zawodnicy starają się strzelić w światło bramki. Światło to silnie przebija przez ciemne wiersze czarnogórskiego poety, który chcąc zakumplować się z diabłem, ląduje ostatecznie w objęciach miłości. Balša Brković (ur. 1966) – czarnogórski poeta, prozaik i redaktor, zajmuje się krytyką teatralną, historią i ideologią anarchizmu. Tom „Czarne boisko” otrzymał w 2017 roku nagrodę im. Risto Ratkovicia za najlepszy tom poezji wydany w Serbii, Bośni i Hercegowinie, Chorwacji i Czarnogórze.
„Tobie wolno”, Zwiad Ratiani (Gruzja), przekład: Magda Nowakowska
Wypróbowując na potrzeby wierszy różne wersje siebie, Ratiani rani bliskich i unicestwia swoje prywatne życie. Co dostaje w zamian? Świadomość, że w cierpieniu i umieraniu zawsze jesteśmy samotni oraz że poezja-kochanka, choć zaborcza, nie zdradza, a po śmierci pamięta o swoim poecie i przynosi na jego grób kwiaty, ilekroć sięgamy po jego tomik. Zwiad Ratiani (ur. 1971) – gruziński poeta i tłumacz. W 2005 roku otrzymał najwyższą gruzińską literacką nagrodę SABA.
„O równowadze”, Sinéad Morrissey (Irlandia), przekład: Magda Heydel
Podczas lektury wierszy Sinéad Morrissey nie ma wątpliwości, że równowaga świata nie jest bynajmniej jego stanem oczywistym. Architektura tej poezji jest ekstrawagancka i krucha, balansuje na granicy niemożliwego, a jednak okazuje się możliwa, choćby na piękną chwilę. Sinéad Morrissey (ur. 1972 r. w hrabstwie Armagh w Irlandii Północnej, dorastała w Belfaście) – poetka. Ukończyła studia w Trinity College w Dublinie. W 2014 r. władze miasta Belfast wybrały ją Poetkę Laureatkę, przyznając ten tytuł po raz pierwszy.
„Właśnie” Agnė Žagrakalytė (Litwa), przekład: Agnieszka Rembiałkowska
Agnė Žagrakalytė jest szamanką, obeznaną w sztuce rzucania i odczyniania uroków. Świetnie dogaduje się z dziką naturą, nie mniej sprawnie porusza się w gąszczu tekstu. Jest zachłanna, nienasycona, śmiała, poznaje przez dotyk, przez ciało i krew. Ma ucho wyczulone na zgrzyty tektoniki, szum turbin pamięci, piski narcyzmu, trzaski wirów nicości. Agnė Žagrakalytė (ur. 1979 r. w Puodžiai w rejonie poswolskim) – poetka, powieściopisarka, eseistka, felietonistka. Pisze eseje i felietony dla litewskich magazynów poświęconych kulturze. Tom „Właśnie” zdobył na Litwie pierwsze miejsce w plebiscycie Książka Roku 2017 (w kategorii poezja).
„Po trzęsieniu” Jean Portante (Luksemburg), przekład: Wawrzyniec Brzozowski
Wiersze Jeana Portante’a powstawały w Bibliotece Babel Jorgego Luisa Borgesa, gdzie wszystkie książki z przeszłości, współczesności i przyszłości wchodzą ze sobą w dialog. To poezja z jednej strony symboliczna, wizyjna i „natchniona”, lecz głównym jej paliwem jest sam język, etymologia i brzmienie słów, ich melodia, która dla poety często tożsama jest ze znaczeniem. Jean Portante (ur. 1950) – luksemburski poeta, tłumacz, prozaik i dramatopisarz. Laureat nagród Prix Ruteboef, Prix Tony Bourg, Prix Servais (dwukrotnie), Louis Montalo, Batty Weber.
„Wielkanoc”, Inga Gaile (Łotwa), przekład: Agnieszka Smarzewska
Autorka „Wielkanocy” udowadnia, że świat można zbudować od podstaw jak domek z klocków, w oparciu o dowolny zestaw słów i skojarzeń. Że to, jak żyjemy, jest wyłącznie kwestią wyobraźni. Poezja i życie to ocean możliwości, po którym żeglujemy i w którym toniemy. Wiersze Ingi Gaile uczą nas samodzielnego ciosania łydek. Inga Gaile (ur. 1976 r. w Rydze) – poetka, powieściopisarka, tłumaczka, dramatopisarka. Autorka sześciu tomów poezji, w tym jednego z poezją dla dzieci. Przewodnicząca łotewskiego PEN Clubu.
„Czterdzieści dni”, Antoine Cassar (Malta), przekład: Zuzanna Gawron
Cassar wędruje przez życie i przez tekst, przez krajobrazy i historię literatury, cierpi jak Hiob i narażony jest na pokusy jak Chrystus podczas czterdziestu dni postu. Romantyczny patos i barokowa metaforyka są jego orężem przeciwko szaleństwu. Antoine Cassar (ur. 1978 w Londynie) – poeta, tłumacz oraz działacz kulturalny. „Czterdzieści dni” (2017) to zbiór wierszy o traumach dzieciństwa, depresji oraz chodzeniu jako formie autoterapii; w 2018 roku tom otrzymał Krajową Nagrodę Książkową Malty.
Wydanie tomów: Zwiada Ratianiego „Tobie wolno” oraz Darko Cvijeticia „Gęsia skóra” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
mat. IKM, zdj. arch