Rosyjski oligarcha będący częstym klientem rajów podatkowych czerpie zyski przede wszystkim z bliskich kontaktów z władzą polityczną oraz z zarządzania państwowymi przedsiębiorstwami. W związku z agresją Rosji na Ukrainę rosyjscy oligarchowie stali się bezpośrednim celem zachodnich sankcji. Aby kosztów sankcji nie ponosili realnie tylko przeciętni rosyjscy obywatele, eksperci z ośrodka badawczego World Inequality Lab rekomendują stworzenie Europejskiego Rejestru Aktywów, który ma pozwolić mocniej i precyzyjniej uderzyć w oligarchów.
Jak wszyscy doskonale wiemy, przeciwdziałanie wojnie między Rosją i Ukrainą odbywa się na wielu polach, w tym na płaszczyźnie gospodarczej. Agresor może jednak obchodzić zachodnie sankcje. Minister rozwoju i technologii, Piotr Nowak, wskazuje, że Rosja unika technicznego bankructwa na przykład dzięki możliwości płacenia odsetek od długu zagranicznego, a embargo na ropę staje się konieczne.
Doradca inwestycyjny i doktor nauk ekonomicznych, Przemysław Kwiecień, wtórując ministrowi, zauważa, że nie można nakładać skutecznych sankcji na Moskwę z pominięciem polityki energetycznej, a polityka klimatyczna Zachodu w krótkim okresie działa raczej na korzyść Rosji niż na jej szkodę.
Skoro w Europie zwiększa się zapotrzebowanie na gaz, Rosja może naturalnie windować ceny surowców i finansować zbrojne działania za naszą wschodnią granicą. Największym ekonomicznym uderzeniem w agresora powinno być zatem wstrzymanie importu surowców energetycznych. W tej sprawie brak jeszcze ostatecznego konsensusu UE, który osiągnięto zaś w sprawie sankcji na rosyjskich oligarchów w postaci konfiskaty majątków rosyjskich.
W najnowszym raporcie World Inequality Lab dotyczącym nierówności ekonomicznych na świecie znajdziemy tezy, że konsekwencje sankcji ekonomicznych nakładanych na Rosję w dużej mierze poniesie przeciętny obywatel. Będzie płacić wyższe rachunki, spłacać droższe kredyty i straci dostęp do wielu dóbr. Tymczasem wspierający w dużym stopniu politykę Putina najbogatsi Rosjanie prawdopodobnie odczują zachodnie sankcje gospodarcze nieproporcjonalnie mniej ze względu na lokowanie aktywów w tzw. centrach offshore.
Eksperci ośrodka badawczego wskazują, że nawet połowa całkowitych aktywów Rosjan może być deponowana za pośrednictwem tego specyficznego rodzaj raju podatkowego, specjalizującego się w zachowywaniu tajności operacji bankowych. Podkreślają oni, że silna koncentracja aktywów wśród niewielkiej grupy Rosjan spowodowana jest uwłaszczeniem rosyjskiej nomenklatury po upadku gospodarki socjalistycznej wraz z częścią państwowych przedsiębiorstw.
W raporcie Wolrd Inequality Lab można również przeczytać o kluczowej roli informacji w związku z projektowaniem i wdrażaniem sankcji. A zatem, skuteczność sankcji warunkować miałoby uzyskanie w pierwszej kolejności dostępu do informacji na temat własności różnych rodzajów aktywów poprzez stworzenie „kompleksowej bazy danych śledzącej, gdzie i przez kogo przetrzymywany jest majątek”.
Głównym zadaniem scentralizowanego Europejskiego Rejestru Aktywów miałoby być zatem gromadzenie i łączenie informacji o majątku osób oraz przedsiębiorstw. W konsekwencji opracowania takiego narzędzia powstałaby kompleksowa oraz ponadnarodowa baza danych w zakresie wszystkich rodzajów aktywów posiadanych przez osoby fizyczne i przedsiębiorstwa. Dopiero na takim fundamencie można byłoby opracować efektywny system sankcji gospodarczych.
