Co powinna zawierać święconka? Do kiedy święcimy jedzenie przed Wielkanocą? Dowiedz się, co symbolizują rzeczy w święconce.
Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, którego celem jest celebracja męczeńskiej śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Przed Niedzielą Wielkanocną – w Wielką Sobotę – zgodnie z tradycją chrześcijanie udają się do kościoła z koszykami ze święconką, aby poświęcić pokarmy, które znajdą się na świątecznym stole.
Święta Wielkanocne wypadają w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca.
Od kiedy święcimy pokarm przed Wielkanocą?
Zwyczaj ten był znany w Europie już VIII wieku, a w Polsce rozpowszechnił się w wieku XIV. Początkowo był domeną bogatych szlachciców, którzy przywozili do swoich majątków duchownego, który na miejscu święcił suto zastawiony stół. Na przestrzeni wieków święconki stawały się coraz bardziej egalitarne i obecnie pokarm najczęściej święci się w kościele lub na stołach wystawionych przed świątynią.
Święconka – czego nie może zabraknąć?
Ponieważ w Wielkanoc nie rozpalano ognia pod kuchnią, to święciło się jedzenie „bez dymu” – czyli takie, które nie wymagały gotowania lub smażenia i były przygotowane wcześniej. Wnętrze koszyka należy wyłożyć białą serwetką.
Do koszka ze święconką wkładamy:
- Figurkę Baranka – może być zrobiony z cukru, chleba, ciasta, a nawet marcepanu czy czekolady. Baranek z czerwoną chorągiewką symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego niosącego sztandar oznaczający zwycięstwo dobra nad złem, światłości nad ciemnością;
- Chleb – symbolizuje Ciało Chrystusa. Poświęcenie go ma gwarantować nam dobrobyt i pomyślność;
- Sól i pieprz. Sól poprawia smak potraw i chroni je przed zepsuciem. Symbolizuje prawdę i życie (Jezus swoich uczniów nazywał „solą ziemi”). Sól ma też odstraszać zło. Pieprz z kolei jest nawiązaniem do gorzkich ziół dodawanych przez Żydów do sosu zwanego charoset, co czynili na pamiątkę niewolniczej pracy w Egipcie;
- Jajko – symbol płodności i życia. W święconce przynosimy jajka ugotowane na twardo lub pisanki. Tak jak Baranek wielkanocny, symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią;
- Wędlinę – symbol zdrowia, dobrobytu i płodności. Dawniej mięso było bardzo drogie i spożywanie go było oznaką bogactwa i wysokiego statusu. W święconce przynosimy najczęściej kawałek szynki lub kiełbasy;
- Chrzan. Nie każdy pamięta o dokładaniu go do koszyka, ale jest to ważny symbol siły i żywotności. Ponadto – z powodu swojej goryczy – symbolizuje Mękę Pańską, po której następuje Zmartwychwstanie. Dawniej wierzono również, że chrzan odpędza złe moce i chroni dom swojego posiadacza;
- Ciasto. Kawałek babki lub mazurka symbolizuje naszą biegłość i umiejętności, które pozwalają na przekształcenie mąki i kilku składników w doskonałą formę. Dlatego ważne jest też, aby ciasto w święconce pochodziło z naszego, domowego wypieku. Słodycz ciasta wynagradza nam też trudy Wielkiego Postu;
- Dodatkowo też: Ser – symbolizuje harmonię i przyjaźń człowieka z przyrodą. Poświęcenie go ma przynosić zdrowie i płodność zwierzętom gospodarskim, takim jak krowy, owce czy kozy.
