sobota, 27 kwietnia, 2024

Odkryli tajemnicę popularnej bramy

Charakterystyczną, kutą bramę przy ulicy Grunwaldzkiej 31 w Pruszczu Gdańskim kojarzy bardzo wielu mieszkańców miasta. Mało kto spodziewał się jednak, że kryje ona pewną tajemnicę.

Fot: Dom Wiedemanna

Nie – nie chodzi nam o głośną kilka lat temu hecę, która rozgrywała się pomiędzy mieszkańcami budynku, a Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad, Przypomnijmy – chodziło o naliczanie przez GDDKiA mieszkańcom domu opłat za nieprawne korzystanie z pasa drogowego, którzy przebiegał przez zabytkową bramę i werandę. Niespodzianka kryła się we wspomnieniach Güntera Langa, i jego „Najpiękniejszym spacerze przez Pruszcz”. Wpadli zaś na nią pracownicy Domu Wiedemanna, którzy niedawno pisali o fabryce maszyn rolniczych Jahra – jednej z pierwszych, w której używano energii elektrycznej w cyklu produkcyjnym. Wiadomo było, że fabryka znajdowała się w ciągu nieistniejących już zabudowań na tyłach budynków przy wschodniej stronie ul. Grunwaldzkiej. Ze względu na niesystematyczną przedwojenną numerację domów przy Dirschauer Straße trudno było jednak o dokładną lokalizację tej fabryki. Wspomniane zabudowania stały jeszcze pod koniec lat 70., ale w późniejszym czasie padły ofiarą rozbiórek. Już w ostatnich dziesięcioleciach swojego istnienia (może poza rozlewnią wód mineralnych), zmieniały swoje pierwotne przeznaczenie zabudowań gospodarczych i przemysłowych na mieszkalne.

Pomocny okazał się niespodziewanie tekst wspomnień Langa. Pisze on „(…) za apteką znajduje się duża brama zakładu ślusarskiego Jahra”, następnym domem w jego wspomnieniach był już dom lekarza Möbiusa, to znaczy, ten ze starymi schodkami przy ul. Grunwaldzkiej 31. Tak więc brama jest, według Langa (a nie mamy powodów, by wątpić w rzetelność jego przekazu) bramą do fabryki maszyn Jahra! Spina ona, jak od swoich początków, budynki dzisiejszego Centrum Stomatologicznego (Starej Apteki), ze wspomnianym już budynkiem przy ul. Grunwaldzkiej 31. Biorąc pod uwagę charakter działalności zakładu możemy założyć również, że wykonana została najprawdopodobniej przez samą fabrykę. Przy okazji możemy doprecyzować lokalizację; fabryka maszyn rolniczych Jahra znajdowała się na tyłach ulicy Grunwaldzkiej, na wysokości budynków nr 31 i byłej apteki. W ten sposób miłośnikom historii miasta udało się dołożyć kolejną ważną cegiełkę do jego – jakże zajmującej i ciekawej – historii.