Lipcowy wzrost zakażeń wariantem Delta wirusa SARS-Cov-2 we Francji skłonił prezydenta Emmanuela Macrona do ogłoszenia nowych obostrzeń, które tym razem mają dotyczyć głównie osób niezaszczepionych. Choć zawarte w uchwalonej 25 lipca nowelizacji ustawy sanitarnej rozszerzenie obowiązku okazywania przepustki zdrowotnej przy korzystaniu z usług wzbudziło protesty, z badań wynika, że większość społeczeństwa popiera nowe przepisy. Priorytetem francuskich władz jest uniknięcie jesiennego lockdownu, który zagroziłby odbudowie gospodarki i reelekcji Macrona.
Skąd potrzeba uchwalenia nowych restrykcji?
Związany z sezonem letnim zwiększony ruch osobowy doprowadził w lipcu do szybkiego wzrostu zakażeń koronawirusem (od ok. 3 tys. przypadków dziennie na początku lipca do ok. 30 tys. pod koniec miesiąca). Wśród zakażonych zaczął dominować wariant Delta wirusa (ponad 80% wszystkich przypadków). Jednocześnie tempo szczepień zaczęło spadać ze względu na brak chętnych: od początku lipca wykorzystywano ok. 160 tys. dawek dziennie, znacznie poniżej majowego rekordu (ponad 400 tys.) i aktualnej podaży preparatów. Do 27 lipca w pełni zaszczepionych zostało nieco ponad 34 mln Francuzów, czyli zaledwie 50% populacji. Władze uznały, że potrzebne są rozwiązania, które w krótkim czasie zwiększą liczbę zaszczepionych, aby osiągnąć odporność zbiorową.
Co zawiera nowelizacja?
Nowelizacja ustawy przewiduje obowiązkowe szczepienia wybranych grup zawodowych: personelu medycznego, strażaków i części żołnierzy. Osoby z tych kategorii, które do 15 września br. nie zaszczepią się, zostaną zawieszone w obowiązkach służbowych bez wynagrodzenia. Od sierpnia ma też zostać rozszerzone obowiązywanie przepustek zdrowotnych (przysługujących zaszczepionym, ozdrowieńcom lub posiadającym negatywny wynik testu PCR). Ich okazanie będzie warunkiem wstępu do kawiarni, restauracji, targów, salonów usługowych i środków transportu. Ustawa znosi też dotychczasową refundację testów PCR. Jednocześnie osoby z grup ryzyka będą mogły otrzymać trzecią dawkę szczepionki już od września.
Jak zareagowało społeczeństwo i partie polityczne?
Z opublikowanego 13 lipca sondażu wynika, że 76% Francuzów popiera obowiązkowe szczepienia wybranych grup. Niższe jest poparcie dla przepustek zdrowotnych: od 66% w przypadku imprez masowych do 58% na wstęp do restauracji. Po zapowiedzi nowelizacji przepisów liczba zapisów na szczepienia wyniosła 3,7 mln tylko między 12 a 20 lipca. Perspektywa wprowadzenia ograniczeń wzbudziła jednocześnie protesty: 17 i 24 lipca uczestniczyło w nich w całej Francji od 110 do 160 tys. osób. Sondaż z 25 lipca wskazuje, że protesty popiera 35% ankietowanych. Przepustkom zdrowotnym sprzeciwiła się też część opozycji, głównie skrajna lewica i prawica. Wśród gaullistów widoczny był rozłam: część parlamentarzystów kontestowała zmiany, zaś krytyka ze strony samorządowców była bardziej wstrzemięźliwa. O zgodności nowelizacji ustawy antycovidowej z ustawą zasadniczą orzeknie Rada Konstytucyjna 5 sierpnia.
Jak nowe ograniczenia wpłyną na polityczne plany i ambicje Macrona?
Mimo emocji, jakie wzbudziły nowe ograniczenia, Macron uznał, że o wyniku zaplanowanych na kwiecień 2022 r. wyborów prezydenckich zadecyduje przede wszystkim stan gospodarki. Rząd postawił sobie za cel osiągnięcie w 2021 r. 6-procentowego wzrostu PKB, który ma świadczyć o skuteczności podjętych działań, w tym realizowanego obecnie planu odbudowy France relance. Z punktu widzenia strategii politycznej korzystniejsze jest wprowadzenie trudnych społecznie rozwiązań na niemal rok przed wyborami niż w trakcie kampanii. Ostatnie miesiące pierwszej kadencji Macron chce poświęcić francuskiej prezydencji w Radzie UE i promowaniu nowego planu inwestycyjnego Unii, którego celem jest wzmocnienie efektu dotychczasowych działań państw członkowskich. Ryzyko dla wizerunku prezydenta mogą za to stanowić ewentualne utrudnienia związane z egzekwowaniem nowych przepisów, np. kolejki czy awarie systemów informatycznych.
